Κείμενο: Μυρσίνη Λαμπράκη
ΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΣΤΗΝ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Τραγουδισμένο από τον Όμηρο, από την Σαπφώ και από τον ίδιο τον Ανακρέοντα, το τριαντάφυλλο σίγουρα δικαιούται τον τίτλο του «βασιλιά των καλλωπιστικών λουλουδιών» αλλά και τον τίτλο του βασιλιά των λουλουδιών που χρησιμοποιούνται στην ζαχαροπλαστική και την μαγειρική.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ - ΙΣΤΟΡΙΑ
Στην αρχαία Ελλάδα τα ρόδα ήταν το άνθος του Αρποκράτους, του θεού της σιγής. Γι αυτό εθεωρείτο έμβλημα του τηρούμενου μυστικού. Σε κάθε συμπόσιο του οποίου ο σκοπός έπρεπε να κρατηθεί μυστικός, στην οροφή του σπιτιού που ελάμβανε χώρα, κρεμούσαν συμβολικά μια γιρλάντα με ρόδα. Αυτός βέβαια δεν είναι ο μοναδικός μύθος που περιβάλει τα τριαντάφυλλα: μια άλλη εκδοχή θέλει το ρόδο να γεννήθηκε από το νέκταρ που χύθηκε στη γη όταν ο μικρός θεός Πόθος, χορεύοντας σε μια ομήγυρη των θεών του Ολύμπου ανέτρεψε τον κρατήρα που τον περιείχε. Όχι λιγότερος γοητευτικός είναι και ο μύθος που μας διηγείται ο Οβίδιος σύμφωνα με τον οποίο το ρόδο φύτρωσε από το αίμα του Άδωνη. Όλοι αυτοί οι μύθοι βέβαια μπορούν να θεωρηθούν πολύ νεότεροι αν λάβουμε υπόψη μας ότι αρωματισμένο λάδι με τριαντάφυλλα αναφέρετε σε πήλινες πιναλίδες που βρέθηκαν στην Κνωσό!
Oι πολλαπλές χρήσεις του τριαντάφυλλου φαίνεται ότι ήταν πολύ γνωστές επίσης στην αρχαία Αίγυπτο, την Περσία και τη Βαβυλώνα. Πριν ανακαλυφθεί το σαπούνι, οι Αιγύπτιοι έκαναν μπάνιο σε νερό αρωματισμένο με ροδοπέταλα, διότι πίστευαν ότι ένα αρωματισμένο σώμα αποπνέει μια ιδιαίτερη αισθησιακή απόλαυση. Οι Ρωμαίοι, οι οποίοι συνέδεαν το τριαντάφυλλο με την θεά Αφροδίτη, αρωμάτιζαν το νερό και το κρασί τους με τριαντάφυλλα και γιόρταζαν τις νίκες τους σκορπίζοντας ροδοπέταλα στους δρόμους.
Τον 19ο ένατο αιώνα, οι Πέρσες έφτιαχναν κρασί από ροδοπέταλα και έκαναν απόσταξη ροδόνερου σε ευρεία κλίμακα, παρόλα αυτά η ανακάλυψη του ροδόνερου, έχει αποδοθεί στον Πέρση φυσικό του 11ου αιώνα, τον Ιμπν Σίνα, γνωστού ως Αβικέννα στη Δύση, καθώς ήταν στην εποχή του, που το αρωματισμένο νερό χρησιμοποιούνταν ευρύτατα ως αρωματικό ύλη στα πολυτελή Αραβικά πιάτα. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου, έγινε ένα από τα αγαπημένα αρτύματα της κουζίνας του παλατιού, όπου χρησιμοποιήθηκε σε πολλά σιροπιαστά γλυκά και πουτίγκες γάλακτος. Καθώς επεκτάθηκε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα τριαντάφυλλα εισήχθησαν στη Βουλγαρία, όπου η Κοιλάδα των Ρόδων είναι διάσημη για τα τριαντάφυλλα και τα προϊόντα τους.
Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που καλλιέργησαν τα τριαντάφυλλα σε κλειστά ανθοκήπια και εκείνοι που εισήγαγαν τα αρωματικά πέταλα του φυτού στην μαγειρική και την ζαχαροπλαστική μια και οι αρχαίοι Έλληνες φαίνεται ότι τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για τις καλλυντικές τους ιδιότητες. Ο Απίκιος στην αρχή του Ρωμαϊκού γαστρονομικού του «οδηγού» μας παραπέμπει σε μια συνταγή που ονομάζει «τηγανιά με ροδοπέταλα». Τις προτιμήσεις των Ρωμαίων πρέπει να ακολούθησαν οι Βυζαντινοί οι οποίοι και συνήθιζαν να ραντίζουν με ροδόνερα και διάφορα ανθόνερα τα κρεατικά και τα γλυκίσματά τους.
ΔΗΜΩΔΗ ΙΑΤΡΙΚΗ – ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι καρποί της τριανταφυλλιάς είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C και καταναλώνονται ως τσάι κύρια στην Μέση Ανατολή και την Κίνα. Πούλπα (πολτός) από πέταλα χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στην επούλωση πληγών, μια και έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλου είναι αφροδισιακό, και χρησιμοποιείται σε μασάζ για αρωματοθεραπεία. Το ροδέλαιο περιέχει 300 διαφορετικά χημικά συστατικά. Η παραδοσιακή ινδική ιατρική θεωρεί το άρωμα και το τσάι τριαντάφυλλου ισχυρό τονωτικό του μυαλού.
ΣΥΛΛΟΓΗ – ΑΓΟΡΑ - ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ
Η καλύτερη εποχή τουλάχιστον στη χώρα μας για να συλλέξετε τριαντάφυλλα με τα οποία θα παρασκευάσετε γλυκό του κουταλιού, αρωματικό ξύδι, ροδόνερο ή μαρμελάδες είναι η άνοιξη και ιδιαίτερα ο Μάιος. Προτιμήστε τα ροζ ημιάγρια τριαντάφυλλα που ρίχνουν εύκολα τα πέταλά τους και φροντίστε πάντοτε να τα συλλέγετε νωρίς το πρωί ώστε να διατηρούν όλη τους την φρεσκάδα και το άρωμα. Πριν τα χρησιμοποιήσετε αφαιρέστε τους το λευκό ή κρεμ μέρος τους που βρίσκετε στην «βάση» των πετάλων. Αν δεν μαζέψετε αρκετή ποσότητα σε μια μόνο μέρα αποθηκεύστε τα πέταλα σε μια νάιλον σακουλίτσα την οποία θα κλείσετε πολύ καλά και φυλάξτε την στο κάτω μέρος του ψυγείου σας. Τα πέταλα διατηρούν με αυτό τον τρόπο, για τουλάχιστον τρεις μέρες το άρωμά τους.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Υπάρχουν πολλά είδη τα υβρίδια που έχουν βρώσιμα πέταλα και από τα οποία μπορεί να παραχθεί το ροδόνερο. Το πιο κοινά είδη που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική στη Μέση Ανατολή είναι το centifolia Rosa (τριαντάφυλλο λάχανο), Rosa damascena (τριαντάφυλλο της Δαμασκού) και Rosa moschata (αρωματικό τριαντάφυλλο). Όταν αναφερόμαστε σε τριαντάφυλλα στην αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδο πρέπει να κατανοήσομε ότι μιλάμε για το άγριο και αρωματικό φυτό (Rosacarina) και όχι στις 2.000 ποικιλίες που σήμερα έχουν καλλιεργηθεί ανά τον κόσμο. Η τριανταφυλλιά καλλιεργείται εύκολα ιδιαίτερα στα εύκρατα κλίματα με μοσχεύματα και σε μαλακά και πλούσια εδάφη.
ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Ονομαστά για τα γευστικά και αρωματικά πέταλά τους είναι τα ρόδα της Δαμασκού από τα οποία παρασκευάζετε άριστης ποιότητας ροδόνερο, γλυκά ποτά (σερμπέτια), παγωτά, αρτοσκευάσματα με φίνα γεύση και ευωδία. Τα βαθυκόκκινα συνήθως πέταλα αυτής της ποικιλίας τρώγονται ακόμα και ωμά ή ελαφρά βρασμένα μαζί με ρύζι. τα μαγιάτικα αρωματικά τριαντάφυλλα χρησιμοποιούνται γα την Παρασκευή γλυκού του κουταλιού και μαρμελάδας. Τα αποξηραμένα άνθη χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αρωματικού τσαγιού ή μελιού.
Τα πράσινα φύλλα της αλλά και τα άνθη αποξηραμένα χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα «Μπαχαράτ» δίνοντας στα φαγητά με κρέας εντελώς ξεχωριστή γεύση. Στην Ελλάδα από τα δροσερά και αρωματικά ροδοπέταλα της Μαγιάτικης τριανταφυλλιάς φτιάχνουν το γλυκό του κουταλιού «ροδοζάχαρη» το οποίο μόλις πριν από μερικά χρόνια πρόσφεραν στους επισκέπτες στα μοναστήρια και στα περισσότερα αρχοντόσπιτα στην Πελοπόννησο, τα Δωδεκάνησα,τις Κυκλάδες και στην Κρήτη. Με τα ροδοπέταλα έφτιαχναν το «ροδόξιδο» το οποίο χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να αρωματίσει τις σαλάτες.
ΓΛΥΚΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ
CHEESECAKE ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ
ΚΕΙΚ ΣΟΚΟΛΑΤΑ ΜΕ ΚΑΡΔΑΜΟ ΚΑΙ ΓΛΑΣΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ
ΚΕΙΚ ΜΕ ΛΟΥΚΟΥΜΙΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ
ΡΟΛΑΚΙΑ ΜΕ ΛΟΥΚΟΥΜΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ