ΤΟ ΝΕΚΤΑΡ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Κείμενο : Ντένη Καλλιβοκά

Το 1859 ο Μανέ ζωγράφισε τον πρώτο μεγάλο πίνακα με θέμα το αψέντι και τίτλο "Πότης αψέντι" που δημιούργησε σκάνδαλο στην έκθεση του 1859 και η επιτροπή αρνήθηκε την έκθεση του έργου. Tο 1882 ο ηδονιστής Oscar Wilde έγραφε: «Ένα ποτήρι αψέντι είναι τόσο ποιητικό, όσο και ένα ηλιοβασίλεμα» και κατανάλωνε αψέντι με την ίδια συχνότητα που προχωρούσε σε ερωτικές περιπέτειες. Ένα βράδυ του 1889 ο Τουλούζ Λωτρέκ σέρβιρε ένα κοκτέιλ με βάση το αψέντι στους θαμώνες του Moulin Rouge. Όταν γνωρίστηκαν, ο Πολ Βερλέν και ο Αρθούρος Ρεμπό μεθούσαν συνειδητά με αψέντι και αγριαψινθιά, λαχταρώντας να υπερβούν τα όρια μιας λογικής που είχε αποδείξει ότι δε χρησίμευε σε τίποτε. Λίγο μόδα, λίγο ο μύθος που δημιουργήθηκε γύρω από αυτό, τελικά το αψέντι εξελίχτηκε στην κινητήρια δύναμη του ιμπρεσιονιστικού κινήματος. Mannet, Jarry, Van Gohg, Degas, Toulouse-Lautrec, Picasso αλλά και λογοτέχνες της εποχής - Bodelair, Emile Zola, Oscar Wilde, Ernest Hemmingway όπως και οι δικοί μας Κώστας Καρυωτάκης και Νίκος Καββαδίας, δούλεψαν και μεγαλούργησαν κάτω από την επήρεια του. Το γεγονός αυτό λοιπόν - το ότι αποτέλεσε τη μούσα των διανοουμένων της εποχής - το μετέτρεψε σε έμβλημα αμφισβήτησης και έμπνευσης, εκτοξεύοντας την κατανάλωσή του στις αρχές του περασμένου αιώνα στα 36 εκατομμύρια γαλόνια το χρόνο, μόνο στη Γαλλία. Τι ήταν όμως αυτό που ενθουσίαζε τους Παριζιάνους και κυρίως ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών; Πιθανότατα η αντιφατικότητα των δύο βασικών συστατικών του. Του οινοπνεύματος, το οποίο καταστέλλει τις λειτουργίες του εγκεφάλου, και του εκχυλίσματος του αψινθίου, που προκαλεί υπερδιέγερση και εγκεφαλική διαύγεια. Έμπνευση, διαύγεια αλλά και την ίδια στιγμή μεθύσι. Και ποιοι ήταν οι λόγοι της απαγόρευσης του; Θεωρητικά κατηγορήθηκε για τις περίεργες ιδιότητες - παρενέργειες της ουσίας Thujone (που υπάρχει στο αψίνθιο). Πολλοί μιλούσαν για τοξικότητα, εάν καταναλωθεί σε μεγάλη ποσότητα, εθισμό, πρόκληση παραισθήσεων, στην πραγματικότητα ωστόσο τίποτα από αυτά δεν κατάφερε να τεκμηριωθεί επιστημονικά. Πιθανόν ο λόγος που το Αψέντι πολεμήθηκε τόσο, ήταν το γεγονός ότι για σχεδόν 30 χρόνια κατείχε μια εντελώς μονοπωλιακή θέση στην αγορά, εκτοπίζοντας ουσιαστικά οποιοδήποτε άλλο αλκοολούχο ποτό καθώς και το κρασί. Έτσι τελικά πρώτα απαγορεύτηκε στην Αμερική τον Ιούλιο του 1912 και ακολούθησαν οι υπόλοιπες χώρες με τελευταία την Γαλλία όπου απαγορεύτηκε το 1915.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΨΕΝΤΙ;

Τον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης, ένας ηλικιωμένος γιατρός, ο Dr Pierre Ordinaire, κατέφυγε στην Ελβετία με την οικονόμο του. Εκεί ασχολήθηκε με το να παρασκευάσει ένα ποτό, χρησιμοποιώντας βότανα της περιοχής. Η τελική συνταγή, συνδυασμός δεκαπέντε περίπου βοτάνων, που τα εκχύλιζε σε καθαρό οινόπνευμα, ήταν τελικά έτοιμη το 1792. Αψίνθιο (ή αλλιώς Wormwood, γνωστό στην επιστημονική διάλεκτο και ως Artemisia Absinthium), με σκοπό ν' ανακουφίσει τους ασθενείς του από τους πόνους τους, αστεροειδής γλυκάνισο, γλυκόριζα, μάραθο, μαϊντανός, χαμομήλι, σπανάκι και κόλιανδρο ήταν κάποια από αυτά. Του έδωσε το όνομα Αψέντι. Η περιεκτικότητά του σε οινόπνευμα έφτανε σχεδόν το 70% και το χρώμα του ήταν ένα ζωηρό πράσινο από όπου προήλθε και το παρατσούκλι του ποτού που ήταν 'Σμαραγδένια Νεράιδα'. Ο Dr Ordinaire ξεκίνησε να πουλάει το ποτό του στην τοπική αγορά ως φάρμακο για κάθε ασθένεια. Το 1797 που πέθανε κληροδότησε τη συνταγή στην οικονόμο του, που συνέχισε να το πουλάει, μέχρι που το δοκίμασαν ο Henri Dubois και ο γαμπρός του, νεαρός Henri Louis Pernod. Οι δύο άνδρες αγόρασαν τη συνταγή έστησαν ένα αποστακτήριο και ξεκίνησαν να το παράγουν σε μεγάλες ποσότητες αφού το νέο ποτό άρχισε γρήγορα να γίνεται μόδα στα παριζιάνικα καφέ. Λέγεται μάλιστα στην διάδοσή του βοήθησε και το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε και σαν φάρμακο κατά του πυρετού από τα Γαλλικά στρατεύματα στον πόλεμο της Αλγερίας (1844-1847).

Και μετά την απαγόρευση;

Το 1998 με νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που καθόρισε πολύ χαμηλότερη περιεκτικότητα σε Thujone αλλά και οινόπνευμα, το Αψέντι, νομιμοποιήθηκε ξανά σε αρκετές χώρες. Τώρα θα το βρείτε και σε κάβες αλλά και σε πολλά μπαρ. Ενώ υπάρχουν και site που μπορείτε να μάθετε τα πάντα για το Αψέντι και να παραγγείλετε και κάποια ανάλογα με τα γούστα. (Διαφορετική περιεκτικότητα σε αλκοόλ, κλπ). http://www.absinthebuyersguide.com/index.html