Τα πορτοκάλια είναι από τα πιο δημοφιλή φρούτα του χειμώνα. Κάνουν την εμφάνιση τους σχετικά νωρίς, δηλαδή τους πρώτους μήνες του χειμώνα, αλλά κατά ένα περίεργο τρόπο πάντα αφήνουν την πρωτοπορία στα ζουμερά και γλυκά μανταρίνια.
Σύμφωνα με τους βοτανολόγους, το πορτοκάλι είναι ένα από τα παλαιότερα φρούτα στον κόσμο. Τα «αρχαία» αυτά φρούτα πιθανότατα πρωτοκαλλιεργήθηκαν στη Νότια Κίνα και στην Ινδία. Στην Ελλάδα και στη Ρώμη ήταν γνωστά, αλλά αντιμετωπίζονταν μάλλον ως ένα εξωτικό και σχετικά ακριβό φρούτο. Αμέσως μετά τη διάλυση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το πορτοκάλια εξαφανίστηκαν από την Γηραιά Ήπειρο και έκαναν ξανά έντονη και αισθητή την παρουσία τους 800 χρόνια μετά, όταν οι Άραβες έμποροι έφεραν και φύτεψαν τις πρώτες πορτοκαλιές στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Από εκείνη ακριβώς τη στιγμή, το πορτοκάλι κέρδισε τις καρδιές των αγροτών αλλά και μια σημαντική θέση στα κτήματα της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Νότιας Γαλλίας αλλά και της Νότιας Ελλάδας. Τον 16ο αιώνα μάλιστα έγινε τόσο της μόδας που οι ευγενείς άρχισαν να φυτεύουν πορτοκαλαιώνες στα κτήματα τους. Αυτός που έμεινε στην ιστορία ήταν ο κήπος του Λουδοβίκου XIV στις Βερσαλλίες, όπου φύτεψαν 1.200 πορτοκαλιές, την κάθε μία μέσα σε μία ασημένια λεκάνη.
ΔΗΜΩΔΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ- ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι πρακτικοί θεραπευτές στις αρχές του αιώνα μας παρασκεύαζαν με λουλούδια πορτοκαλιάς, νεραντζιάς και λεμονιάς το «πορτοκαλόνερο» το οποίο χρησιμοποιούσαν ως αντιεμετικό και τονωτικό του στομάχου. Για τον ίδιο λόγο ξηρές φλούδες πορτοκαλιού βράζονταν μαζί με κανέλα και μαύρο τσάι. Τα αποξηραμένα φύλλα της πορτοκαλιάς αλλά και της νεραντζιάς χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως αντιδιαβητικό ρόφημα. Θεωρούνται από τα πολυτιμότερα φρούτα του χειμώνα, μια και συμβάλλουν σημαντικά λόγω της βιταμίνης C στην καταπολέμηση των ιώσεων. Τα πορτοκάλια επίσης είναι πολύ πλούσια σε κάλιο, φυτικές ίνες, καροτένια και σελήνιο. Το τελευταίο μάλιστα αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό και πιθανόν να είναι αντικαρκινικό.
Η παρουσία φολικού οξέως στην σάρκα του συμβάλει στην τόνωση του πλακούντα των εγκύων.
ΣΥΛΛΟΓΗ - ΑΓΟΡΑ – ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ
Στην ελληνική αγορά συναντάμε τα «φωτεινά» αυτά φρούτα με τον πλούσιο και θρεπτικό χυμό σε πολλές ποικιλίες και παραλλαγές: Tα λεπτόφλουδα και γλυκά σαν μέλι «σεκέρια» ή «σικέρια», τα αρωματικά «βαλέντσια» με την κρουστή σάρκα που επιτρέπουν τους παραγωγούς να εφοδιάζουν την αγορά ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα εντυπωσιακά και ογκώδη «ομφαλοφόρα» ή «σουλτανί του Φόδελε», που είναι εύκολα στο καθάρισμα, σχετικά γλυκά και αυτά είναι που έχουν τελικά τη μεγαλύτερη ζήτηση, αφού θεωρούνται ιδανικά τόσο για να φαγωθούν ωμά όσο και για να γίνουν γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε τα κατακόκκινα μικρόσωμα σαγκουίνια και τα πορτοκάλια με το μακρόστενο αυγοειδές σχήμα, «τα μυρωδάτα», τα Μέρλιν, της Άρτας και της Χίου. Η συλλογή τους ανάλογα την ποικιλία ξεκινάει νωρίς το φθινόπωρο και κρατάει έως τους πρώτους μήνες του καλοκαιριού.
Τα πορτοκάλια διατηρούνται όταν είναι ώριμα για 1-2 εβδομάδες σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου. Το καλοκαίρι είναι καλύτερο να φυλάσσονται στο κάτω μέρος του ψυγείου. Όταν αγοράζετε πορτοκάλια για χυμό φροντίστε πάντα να είναι μικρά, βαριά και με σφιχτή σάρκα.
Καλό είναι, επίσης, όπως όλα τα φρούτα, να πλένονται πριν τα κόψουμε λόγω των ψεκασμών. Ο φρέσκος χυμός πορτοκαλιού πρέπει να καταναλώνεται το συντομότερο διότι μισή ώρα μετά «στραγγίζει» από όλες του τις βιταμίνες.
ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Η γλυκιά πλευρά αυτών των πολύτιμων φρούτων έχει να μας επιδείξει συνταγές κλασικές αλλά και κάποιες μοναδικές όπως η γλυκόπικρη τάρτα πορτοκαλιού με κάρδαμο και το διάφανο και δροσερό ζελέ ή μια ανάλαφρη πορτοκαλόπιτα με λευκή κρέμα, αμύγδαλο και καραμελωμένες φλούδες πορτοκαλιού. Ανεπιφύλακτα δοκιμάστε το γλυκό κουταλιού με φλούδα και σάρκα πορτοκαλιού προψημένες στον φούρνο καθώς και το κλασσικό κέικ σοκολάτας αλειμμένο με γλάσο πορτοκαλιού. Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι τα πορτοκάλια που θα χρησιμοποιήσετε για να φτιάξετε τα γλυκά σας πρέπει να έχουν «ζωντανή» σάρκα, καθόλου ζαρωμένη και να αποπνέουν άρωμα φρεσκάδας. Η φλούδα τους είναι ιδανική όταν βραστεί με λίγη ζάχαρη και χρησιμοποιηθεί ζαχαρωμένη πια ως γαρνιτούρα σε διάφορα γλυκά. Το μικρό άγουρο πράσινο πορτοκάλι είναι ένα από τα πιο "δύσκολα", αλλά εξαιρετικά νόστιμα και χωνευτικά γλυκά του κουταλιού. Κι αν θέλετε να ξεφύγετε από τα γλυκίσματα δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε την πρωτότυπη σαλάτα με ελιές και πορτοκάλια από την Μάνη, την τηγανιά με πράσο και πορτοκάλι, και φυσικά την κλασική πάπια με πορτοκάλι. Στην Ελλάδα, με φρεσκοτριμμένη φλούδα πορτοκαλιού αρωματίζονται τα λουκάνικα, το σύγλινο, το χταπόδι στιφάδο ακόμα και οι ελιές.
ΓΛΥΚΟ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΕ ΚΟΚΚΟΥΣ ΚΑΦΕ
ΓΛΥΚΟ ΝΕΡΑΝΤΖΙ ΜΕ ΧΥΜΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ
ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΠΙΤΑ
ΣΑΛΑΤΑ ΜΕ ΠΡΑΣΙΝΑΔΕΣ, ΠΙΚΑΝΤΙΚΟ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΤΡΙΑ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ
ΤΣΙΠΟΥΡΑ ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ
ΣΟΛΟΜΟΣ ΜΕ ΣΑΛΤΣΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΚΑΙ ΣΤΑΜΝΑΓΚΑΘΙ
ΛΕΥΚΑ ΣΠΑΡΑΓΓΙΑ ΜΕ ΠΡΟΣΟΥΤΟ ΚΑΙ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ
ΧΑΛΒΑΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΕΝΙΟΣ ΜΕ ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ