Κείμενο: Μυρσίνη Λαμπράκη

Φωτογραφίες: Σπύρος Κανατάς

Αυτές οι φουσκωτές μπάλες ζύμης κατέκτησαν πολύ νωρίς - νωρίς την καρδιά των Αμερικάνων και αυτός είναι και ο λόγος που πρωταγωνίστησαν σε δεκάδες ταινίες! Στα χέρια δεκάδων πρωταγωνιστών, το απόλυτο γλυκό σνακ του δρόμου κατάφερε σιγά σιγά να γίνει πραγματική λατρεία και στην Ευρώπη . Παρόλα αυτά η πρώτη έντυπη συνταγή για ντόνατς κυκλοφόρησε στην Αγγλία και περιλαμβάνεται σε βιβλίο μαγειρικής του 1803 το οποίο κατέτασσε τα ντόνατς στις αμερικάνικες συνταγές.
Μια άλλη θεωρία που είδε το φως της δημοσιότητας το 2013 είναι ότι η συνταγή των ντόνατς βρέθηκε σε ένα οδηγό μαγειρικής που γράφτηκε το 1800 από την γυναίκα του Βαρόνου Τόμας Ντιμσντέιλ.

Τα ντόνατς αρχικά λέγονταν olykeoks ή oily cakes, και ήταν γλυκές μπάλες ζύμης τηγανισμένες σε πλούσιο λιωμένο χοιρινό λίπος.

Ωστόσο ο Γουίλιαμ Ρόζενμπεργκ, γιος εβραίων μεταναστών, που πουλούσε διάφορα σνακ μέσα από το μεταχειρισμένο φορτηγό του έξω από εργοστάσια στην Αμερική του 1940, παρατήρησε ότι όταν έβγαζε ντόνατς ανέβαιναν πωλήσεις του καφέ κατά 40%, έτσι το 1948 άνοιξε το πρώτο κατάστημα με ντόνατς στη Μασαχουσέτη προσβλέποντας σε μεγαλύτερο κοινό από τους εργάτες των εργοστασίων της περιοχής. Δυο χρόνια μετά το άνοιγμα του καταστήματός τους, ο Ροζενμπεργκ το μετονόμασε σε «Dunkin Donuts». Μέχρι το 1963 τα «Dunkin Donuts» μετρούσαν 100 καταστήματα.

Υπάρχουν πολλές ιστορίες για το πώς δημιουργήθηκαν οι τρύπες στο κέντρο των ντόνατς. Το 1847, η Ελίζαμπεθ Γκρέγκορι ήταν μια πολύ γνωστή παρασκευάστρια ντόνατς με μια ιδέα μοσχοκάρυδου και γέμιση από φουντούκια. Ο γιός της Χάνσον Κρόκετ Γκρέγκορι, ήταν αυτός που ανακάλυψε την τρύπα στα ντόνατς. Επειδή δεν του άρεσε η λιπαρή υφή και το σχετικά άψητο κέντρο των ντόνατς αφαίρεσε το κέντρο του και έφαγε το υπόλοιπο.
Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι κατά την διάρκεια μιας καταιγίδας το 1847 ο καπετάνιος αναγκάστηκε να καρφώσει το στρογγυλό ντόνατ στις ακτίνες του τιμονιού. Όταν το δοκίμασε αργότερα διαπίστωσε ότι ήταν πολύ καλύτερο.

Τα πρώτα ντόνατς ήταν γεμιστά με μήλα, δαμάσκηνα ή σταφίδες. Το όνομα doughnut μάλλον αναφέρετε στο καρύδι που έμπαινε στο κέντρο κάθε μπάλας ζύμης για να εξασφαλιστεί το σωστό και ομοιόμορφο ψήσιμό της.

Στην Αμερική γιορτάζεται και η Παγκόσμια ημέρα των ντόνατς την πρώτη Παρασκευή του Ιουνίου.