ΠΑΓΩΤΑ ΚΡΟΝΟΣ
Παγωτά από άλλο πλανήτη
Κείμενο: Μυρσίνη Λαμπράκη
Φωτογραφίες: Ισίδωρος Λοΐζος
Η μυροβόλος Χίος υπήρξε από την αρχαιότητα, ένα από τα σημαντικότερα γαστρονομικά σταυροδρόμια του Αιγαίου. Στα λιμάνια της έφταναν δεκάδες ειδών εξωτικά μπαχαρικά από την ανατολή και παράλληλα, βαρέλια γεμάτα χυμούς λεμονιών, μοσχομυριστά κίτρα και μανταρίνια, διάφανα γλυκά του κουταλιού και αρωματικό μαστίχι, ταξίδευε στις αγορές της Κωνσταντινούπολης και της Ρωσίας.
Οι Χιώτες έμποροι ταξίδευαν από το ένα άκρο της Μεσογείου έως το άλλο. Ήταν από τους πρώτους που άνοιξαν τα ποιο φημισμένα ζαχαροπλαστεία στην Πόλη.
Στην περίπτωση όμως των αδελφών Θεοφανίδη τα πράγματα έγιναν ακριβώς αντίθετα! Ήρθαν Πόντιοι πρόσφυγες από την παγωμένη Ρωσία το 1929, για να ανοίξουν στο νησί το πρώτο παγωντατζίδικο και να προσφέρουν στους Χίωτες την λιχουδιά του παγωμένου πλανήτη, Παγωτό αλά «Κρόνος»
Ήδη από την πρώτη ημέρα παραμονής μου στο νησί σχεδόν σαν μια μυστική συνωμοσία, εκεί γύρω στις δώδεκα τα μεσάνυχτα και μετά από το ατέλειωτο παιχνίδισμα πικάντικων και δυνατών μεζέδων να εναλλάσσεται με την υψηλόβαθμη αλκοόλη των χιώτικων ούζων, όλοι σηκώνονται και διακριτικά προτείνουν να πάνε στον «Κρόνο» για ένα χωνευτικό παγωτό μαστίχας.
Χωνάκι, κρέμα, σοκολάτα, πραλίνα με σιγοκαβουρντισμένο αμύγδαλο, μαστίχα, γρανίτα μανταρίνι, μικροσκοπικά ξυλάκια με επικάλυψη αληθινής σοκολάτας. Τα γευτήκαμε σχεδόν όλα, άλλωστε κανένας δεν μπορεί να μείνει σε ένα μόνο χωνάκι ! Θα θελήσει σίγουρα να τα δοκιμάσει όλα....
ΠΟΝΤΟΣ- ΡΩΣΙΑ- ΑΘΗΝΑ – ΧΙΟΣ
Έμεινα μέχρι αργά στο μαγαζί παρέα με τον Θόδωρο Θεοφανίδη, για να μου διηγηθεί την πορεία των παγωτών «Κρόνος» που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στο νησί. Βγάλαμε και τις ασπρόμαυρες παλιές φωτογραφίες επάνω στο τραπεζάκι και οι αναμνήσεις μπερδεύτηκαν με τα πολύχρωμα μοντέρνα χάρτινα κυπελάκια....
Οι έμποροι Δημήτρης και ο Γιώργος Θεοφανίδης το 1920, διωγμένοι από την πατρίδα τους τον Πόντο φτάνουν στην Γεωργία.
Την τέχνη του «παγωτού» την έμαθαν στη Γεωργία το 1921, στα δύσκολα χρόνια της ζωής τους, εκεί όταν ένας γεράκος τους τη δίδαξε «για να έχουν κάτι για να ζήσουν». Στην αρχή πουλάνε τα παγωτά τους στο παγωμένο σιδηροδρομικό σταθμό του Βατούμ. Το 1927 παίρνουν τις οικογένειες τους και μεταναστεύουν στην Αθήνα έχοντας στην βαλίτσα τους την συνταγή του παγωτού και την συμβουλή του Ρώσου μάστορα «μάθε τέχνη και άστηνε και αν πεινάσεις πιάστηνε».
Φτιάχνουν το πρώτο εργαστήριο τους στην Χαριλάου Τρικούπη και από εκεί μοιράζουν με τα καροτσάκια το παγωτό στα σπίτια και τα γύρω καταστήματα.
Τα αδέλφια με το εμπορικό δαιμόνιο που διαθέτουν και τις παραινέσεις του θείου τους, γνωστού Χιώτη εμπόρου Τσιροζίδη, μεταφέρουν το 1929 το παγωτοποιείο τους στη Χίο.
Στην αρχή για 7 - 8 χρόνια, ένα βαρέλι με ειδικό κενό για τον πάγο λειτουργούσε σαν χειροποίητη παγωτομηχανή και οι Χιώτες άρχισαν να απολαμβάνουν το παγωτό του Κρόνου μέσα σ' ένα αυτοσχέδιο κυπελλάκι από ζελατίνα, την «τιριτόμπα».
Το 1936 έφθασε η πρώτη παγωτομηχανή από τη Γερμανία. Μεγάλη καινοτομία και εξέλιξη για τη Χίο. Στη συνέχεια ένα ποδήλατο με αυτοσχέδιο ψυγείο άρχισε να μεταφέρει τη «λιχουδιά» στις γειτονιές και το παγωτό να φτάνει στα Χιώτικα σπίτια σε οικογενειακές μερίδες μέσα σε χάρτινους δίσκους. Από κει και πέρα το παγωτατζίδικο Κρόνος σε κεντρικό σημείο της πόλης της Χίου γίνεται σημείο αναφοράς για κάθε ντόπιο και επισκέπτη που φτάνει στο νησί. Το εργαστήριο δουλεύει ακατάπαυστα ενώ τους πελάτες εξυπηρετεί η χαμογελαστή «αρχόντισσα» Άννα, γυναίκα του ενός αδελφού.
ΤΟ ΠΑΓΩΤΟ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ ΕΣΥ ΟΧΙ Η ΜΗΧΑΝΗ..........
Η συνταγή, μου λέει ο Θόδωρας, ενώ με την άκρη του ματιού του παρατηρεί το γιό του που σερβίρει παγωτά, παραμένει η ίδια. «Μπορεί η γερμανική παγωτομηχανή να αντικαταστάθηκε από μια Ιταλική, αλλά το παγωτό το κάνουμε εμείς που το αγαπάμε και όχι οι μηχανές». Στο πίσω μέρος του καταστήματος είναι το μικρό πεντακάθαρο εργαστήριο, εκεί φτιάχνονται καθημερινά τα παγωτά Κρόνος. Κάθε πρωί φτάνει το Χιώτικο αγελαδινό γάλα. Τα υπόλοιπα υλικά είναι τα φρέσκα αυγά, η ζάχαρη η ψιλοκοπανισμένη μαστίχα, που μπορεί να την νιώσεις απαλά να «σκάει» στο δόντι σου πλημμυρίζοντας τον ουρανίσκο σου με ένα υπέροχα πολύπλοκο άρωμα, ο χυμός από τα φρέσκα μανταρίνια του κάμπου, το ψιλοκοπανισμένο πράσινο φιστίκι. Περισσότερα μυστικά δεν αναζήτησα, άλλωστε γνωρίζω καλά ότι οι άνθρωποι του ΚΡΟΝΟΥ έχουν ένα και μοναδικό μεγάλο μυστικό, την αγάπη τους για αυτό που κάνουν για τρεις ολόκληρες γενιές.
Φιλίππου Αργέντη 2
Τηλ: 22710 22311
ΧΙΟΣ
