Για 8 άτομα ()
1. Σε ένα μπολ αναμιγνύετε όλα τα υλικά της γέμισης, δηλαδή τις φακές, το ρύζι, το ψιλοκομμένο κρεμμύδι, την ντομάτα, το δυόσμο, το χυμό λεμονιού και τη μισή ποσότητα ελαιόλαδο. Αλατοπιπερώνετε και ανακατεύετε όλα τα υλικά καλά με ένα κουτάλι μέχρι να έχετε μία ομοιογενή γέμιση.
2. Αν χρησιμοποιήσετε φρέσκα αμπελόφυλλα τα ζεματάτε μόλις για 2΄ σε αλατισμένο βραστό νερό. Τα τραβάτε από το νερό με τρυπητή κουτάλα και τα αφήνετε σε μία πιατέλα να κρυώσουν.
3. Ρίχνετε λίγο ελαιολαδο σε μία κατσαρόλα και καλύπτετε τον πάτο της με μία στρώση φρέσκα κρεμμυδάκια ή ροδέλες πατάτας. Παίρνετε ένα-ένα φύλλο στην παλάμη σας, φροντίζοντας να είναι η λεία πλευρά προς τα έξω και βάζετε ένα κουταλάκι του γλυκού γέμιση. Τα τυλίγετε σφιχτά ως εξής: πρώτα διπλώνετε προς τα μέσα τα πλαϊνά να αγκαλιάσουν τη γέμιση και έπειτα τυλίγετε σε ρολό το ντολμαδάκι από κάτω προς τα πάνω. Τα αραδιάζετε το ένα κοντά στο άλλο στην κατσαρόλα, με την ένωση προς τα κάτω. Προσθέτετε το υπόλοιπο ελαιόλαδο, το λεμόνι και μισό λίτρο νερό Σκεπάζετε τους ντολμάδες με ένα βαρύ πιάτο για να μην μετακινούνται με το βρασμό και σιγοβράζετε για 30-40΄.
4. Σερβίρετε να ντολμαδάκια ζεστά ή κρύα ή περιχυμένα από το ξεροτηγάνισμα το οποίο φτιάχνετε ως εξής: Σε ένα τηγάνι σοτάρετε στο ελαιόλαδο το ψιλοκομμένο κρεμμύδι να ροδίσει πολύ καλά και τρίβετε μέσα το ψωμί να ροδοκοκκινίσει και αυτό.
Αν θέλετε να παραλείψετε το ξεροτηγάνισμα, ενισχύστε τη γέμιση με ένα κουταλάκι του γλυκού πελτέ ντομάτας. Στρώνετε τον πάτο της κατσαρόλας με μερικές φέτες πατάτας ώστε να μην κολλήσουν τα ντολμαδάκια. Εναλλακτικά βάζετε κοτσανάκια από μαϊντανό ή φρέσκα κρεμμυδάκια ή αμπελόφυλλα.